Tuesday 19 October 2010

Τα Γυναικεία και Ψυχαναλυτικά της Τζούλια Κρίστεβα



Αυτό το post είναι ενημερωτικό!
Αυτές τις ημέρες έχουμε την τιμή σα χώρα και σαν ψυχαναλυτές να φιλοξενούμε τη Τζούλια Κρίστεβα - συγγραφέα, ψυχαναλύτρια, γλωσσολόγο, καθηγήτρια. Η Κρίστεβα βρίσκεται στην Αθήνα ως συμμετέχουσα στο Διεθνές Συνέδριο Ψυχανάλυσης που διοργανώνει η Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας. Η Κρίστεβα πραγματεύεται συνήθως γυναικεία θέματα σχετικά με τη σεξουαλικότητα, το ρόλο μας αλλά και τη μητρότητα.
Σας παραθέτω links απο εφημερίδες που δίνουν πληροφορίες για την Κρίστεβα.
Εγώ θα την παρακολουθήσω από κοντά στο Συνέδριο να μιλάει για το "Μητρικό πάθος" , και αν μπορέσω θα μεταφέρω εδώ κάποια νοήματα χωρίς ψυχαναλυτική αργκώ.

Πέραν αυτού, για όσους ενδιαφέρεστε, θα γίνει την Πέμπτη στις 19:00 μια συνομιλία της Κρίστεβα με τον Ντ. Στερν, στο Μέγαρο Μουσικής (προεδρεύουν ο Γ.Βασλαματζής και η Μ. Αϊζενστάιν)




Monday 4 October 2010

THE MOTHERLY ART OF SELF DOUBTING ...



Ξανά μαμαδοσυζήτηση αγαπητές Women του WomenSpace. Δεν είναι ένα θέμα που με αγγίζει βαθιά μόνο στο σπίτι αλλά και στο γραφείο. Συγκεκριμένα σήμερα συνέβη κάτι που έβαλε το τελευταίο κομμάτι στο παζλ και συμπληρώθηκε η εικόνα... (για αυτό θα σας πω σε λίγο).
Αυτό τον καιρό προετοίμαζα τις Ομάδες για Εγκύους και Νέες Μαμάδες. Διάβαζα άρθρα επί άρθρων, παρακολουθούσα συζητήσεις στο ίντερνετ και επισκεπτόμουν μπλόγκς. Πολλά μπλογκς...
Αρχικά σκεφτόμουν να δώσω τον τίτλο "Mummy Wars!", όμως το ξανασκέφτηκα. Τελικά δε με ενδιέφερε τόσο το φαινόμενο της αντιπαράθεσης μεταξύ των μαμάδων και των 2 βασικών στρατοπέδων, αλλά το πάθος με το οποίο οι γυναίκες εκφράζονται, τη σκληρότητα με την οποία απαντούν κάποιες φορές η μια στην άλλη, την αίσθηση της κάστας όταν συμφωνούν και γενικότερα την αίσθηση οτι τα "περί μητρότητας" είναι ένα καυτό μα πολύ καυτό σχεδόν πυρακτωμένο θέμα. Και ξέρετε κάτι; Τον εαυτούλη μου δεν τον βγάζω ξέχωρα απο την ομήγυρη. Διαβάζοντας μου δημιουργούνταν καυτά, πολύ καυτά συναισθήματα.
Και έκατσα και σκέφτηκα. Να σας αποκαλύψω δε οτι η "μητρότητα" είναι επίσης και μια άλλη λέξη για την "γυναικεία σεξουαλικότητα" καθώς και την "ταυτότητα".
Επαναλάβετε μετά απο εμένα:
Μητρότητα
Σεξουαλικότητα
Ταυτότητα
Νομίζω αρχίζετε και παίρνετε μια εικόνα γιατί το θέμα είναι HOT.
Η γυναίκα δηλώνει κάτι μέσα από τα μητρικά (ή τα μη μητρικά).
Δηλώνει το ποιά είναι, το πόσο μπορεί να σταθεί στη σεξουαλική της ταυτότητα ή να την αποφύγει, το αν θα είναι σαν τη μητέρα της ή όχι, αν μπορεί να διαφοροποιήσει τον εαυτό της ή να παραμείνει συγχωνευμένη με την πρώτη της οικογένεια, αν μπορεί να υπάρχει χωρίς να είναι μητέρα, αν μπορεί να "κάνει παιδιά". Αν, αν, αν...

Αν τελικά είναι Άξια.

Άξια για ποιόν; Για τον εαυτό της; τους γύρω της; την κοινωνία; Και Άξια με ποιά standards;
Οι γιαγιάδες μας ήταν άξιες αν είχαν νοικοκυρεμένο σπίτι, καλοταϊσμένα και καλοχτενισμένα μωρά, φαί πάνω στο τραπέζι και τον παππού "ευχαριστημένο".
Οι μαμάδες μας ήταν άξιες αν μας είχαν σε "πρόγραμμα" αν μας έδιναν γάλα σκόνη και αν μας άφηναν να σκούζουμε για να μην κακομάθουμε...
Εμείς ήμαστε άξιες αν θηλάζουμε για χρόνια πολλά, αν "φοράμε" τα παιδιά μας με μάρσιπους και αν κοιμόμαστε μαζί τους.
Είδατε πως αλλάζουν οι καιροί;

Και η δική σου η φωνή που είναι;

Που είναι η φωνή της γιαγιάς που ήθελε να μάθει γράμματα;
Ή της μαμάς μας που ήθελε να θηλάσει;
Ή η δική μας που είναι διψασμένη για χάδι και μαθημένη να είναι ω! τόσο "προγραμματισμένη" να κάνει "επανάσταση" και να βρίσκει απαντήσεις στο ίντερνετ;

Παρατηρείτε οτι η ανάγκη της γιαγιάς να διαβάσει έγινε στόχος της μαμάς μας να μορφωθεί /δουλέψει και άρα να μας "προγραμματίσει" εμάς να μην την ενοχλούμε; Και μήπως η καταπιεσμένη ανάγκη εγγύτητας της μαμάς μας δεν έγινε στόχος δικός μας στα παιδιά μας; Και τα δικά μας παιδιά; Ποιά ανάγκη μας θα κάνουν στόχο τους;

Εδώ σας αφήνω και πιάνω το τι έγινε σήμερα στο γραφείο για να σας πω επιτέλους αυτό που θέλω (στο τέλος- μη βιάζεστε...).
Σήμερα λοιπόν ήταν η τρίτη μέρα που μια θεραπευόμενη μετά από 4 χρόνια ψυχοθεραπείας ξάπλωσε πια στο "ντιβάνι". Τελευταία είχε "κολλήσει" και αρνούταν να "προχωρήσει" τόσο που τα συμπτώματα άρχισαν να γίνονται σωματικά: την έπιανε η μέση της, ο ώμος, ο αυχένας.. Σταμάταγε δηλαδή την ψυχική της δράση με το σώμα της. Εκεί είχα την έντονη αίσθηση οτι έπρεπε να "ξαπλώσει"- να αφεθεί και έτσι της το πρότεινα. Το έκανε με περιέργεια που όμως πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε μια έντονη συναισθηματική κατάσταση. Θυμήθηκε τη μητέρα της που της μάθαινε κολύμπι και που την έριχνε στο νερό χωρίς μπρατσάκια "για να μάθει" ενώ η μικρή φοβότανε και έκλαιγε.... Έτσι ένιωθε και εμένα τώρα: απαιτητική και αναίσθητη που την έριχνα στα βαθιά αλλάζοντάς της τις συνήθειες, ανεβάζοντας τον πήχυ, δυσκολεύοντάς τη. Δε με έβλεπε, είχε χάσει την ασφάλειά της και την υποστήριξή μου, ένιωθε μόνη και με αισθανόταν απόμακρη.
Όσο μίλαγε αναρωτιόμουν; Έκανα καλά; Μήπως την πήγα πολύ γρήγορα; Και η διαίσθησή μου; Η λογική μου τι έλεγε; Τώρα πως θα το χειριστώ; Πρέπει να αντέξω το άγχος μου σκέφτηκα. Πιστεύω οτι έπραξα σωστά και αν το αντέξω και εγώ (γιατί με το ασυνείδητο ποτέ δεν ξέρεις), θα το αντέξει και εκείνη. Αν είμαι κοντά της και την αφουγκράζομαι, θα είναι ασφαλής. Και ναι αν χρειαστεί θα τροποποιήσω.
Στο δρόμο για το σπίτι, μου ήρθε η επιφοίτηση: Αν κάτι με έκανε σχεδόν να θυμώσω σε όλα αυτά τα μπλόγκ ήταν η "σιγουριά". Η ακραία "αυτοπεποίθηση" που είχαν οι μαμάδες για τα όσα πράττουν. Το "not questioning"- η μη ερώτηση, η μη αυτο-κριτική, η μη διάθεση να πληγώσουν τον εαυτό τους και να συνειδητοποιήσουν τα λάθη τους. Τις κακίζω;
ΟΧΙ.
Τις καταλαβαίνω και τις πονάω. Είμαι και εγώ έτσι κάποιες φορές. Το έχουμε ανάγκη εμείς οι μαμάδες να "ξέρουμε" που πατάμε. Να βρίσκουμε υποστήριξη για αυτά που κάνουμε, να τα δικαιολογούμε με άρθρα, έρευνες, οργανισμούς, ειδικούς. Το έχουμε ανάγκη γιατί βρισκόμαστε μέσα στο μάτι του κυκλώνα: σε άγνωστα νερά, με τα δικά μας τραύματα, με τις πραγματικές και συναισθηματικές απαιτήσεις ενός νέου ανθρώπου που είναι καλώς ή κακώς στο "έλεός"μας.
Όμως... Τα παιδιά δεν είναι υπόθεση "ρεύματος" εποχής, ούτε το google έχει παιδιά όπως έγραψε μια γυναίκα στο "Reflections of Motherhood" http://www.youtube.com/watch?v=taDqKWWPDAY. Το καλύτερο που μπορώ να κάνω (εγώ τουλάχιστον) είναι να χαράζω το δρόμο που πιστεύω ως μαμά, να είμαι γενναία στην αυτοκριτική μου και τα σφοδρά κάποιες φορές αποτελέσματά της, και να αντέχω να βάζω τον εαυτό μου να αμφισβητεί (αλλά στο τέλος να αποφασίζει) τις πράξεις και τις προθέσεις μου. Έτσι σκοπεύω να μάθω από τα λάθη μου, να τροποποιώ όπου με πιάνω "εκτός", και να αφήσω χώρο στο παιδί μου να γίνει όσο μπορεί αυτό που ήρθε να γίνει.
Θέτω λοιπόν στο τραπέζι το "self doubting". Και πιστεύω ακράδαντα (!) οτι είναι ένα από τα συστατικά μιας "αρκετά καλής" μητέρας. 'Η μήπως όχι;






Friday 1 October 2010

A Corpse in the Playground...



Έχω ρέντα στους ανατριχιαστικούς τίτλους τελευταία. Όμως έτσι ένιωσα όταν προχθές πήγα το μικρό στις "κούνιες"/παιδική χαρά/αγγλιστί playground.
Σέρνω το καρότσι και μαζί με αυτό εμένα, φτάνω, βάζω το παιδί στην κούνια, κοιτάζω γύρω μου...Όλες οι γυναίκες (μαμάδες) πτώματα... Η διπλανή λέει πως είναι άυπνη και μιλάει σε μια άλλη που κοιτάζει στο κενό και κουνάει μόνη της ρυθμικά μια κουδουνίστρα (το παιδί με το καρότσι είναι μπροστά της), εκείνη όμως φαίνεται πως προσπαθεί να νανουρίσει τον εαυτό της... Παρά την κούραση που νιώθω, βρίσκω το σκηνικό αλμοδοβαρικό και αρκετά αστείο. Αυτό μου δίνει μια κάποια ζωή και εκεί που κουνάω και εγώ ρυθμικά το γιό μου αρχίζω να κάνω πραγματική επαφή μαζί του. Του γελάω, του πιάνω τα πόδια όταν η κούνια έρχεται προς εμένα, και αρχίζουμε μαζί να κάνουμε "βλακείες". Ευχαριστιέμαι αυτές τις στιγμές. Σταματάω να είμαι το κινητό πτώμα-που-τα-κάνει-όλα-και-έχει-τα-νεύρα-του, δε νιώθω χίλια κομμάτια συνδεδεμένα από μια αόρατη κλωστή, ούτε όλα τα κυτταρά μου σε "hibernating mode" όπως το laptop.
Πιάνω συζήτηση με μια γιαγιά (που μου φαίνεται σαφώς πιο ακμαία), της λέω, "κοιτάξτε, όλες οι μαμάδες πτώματα είναι", και μου λέει "ναι παιδί μου, όλο το βάρος στη γυναίκα πέφτει. Παλιά ήταν καλύτερα, τώρα δουλεύετε κιόλας-δεν μπορείς να τα κάνεις όλα". Ανακουφίζομαι. Έχει δίκιο και αυτό είναι απελευθερωτικό. Θα μου πεις περίμενες από μια τυχαία μεγαλύτερη γυναίκα να ακούσεις μια απλή αλήθεια; Ναι. Γιατί καμιά φορά τα απλά και τετριμμένα τα ξεχνάμε, ψάχνοντας να βρούμε το φιλοσοφημένο.
Αλλά, θα ξέρετε τώρα οτι η ιστορία προς τα εκεί βαδίζει (δεν αντέχω να μην πω και τη "φιλοσοφημένη" σκέψη μου).
Βάζω τον μικρό στο καρότσι να συνεχίσουμε τη βόλτα μας. Και αρχίζω να σκέφτομαι ελευθεροσυνειρμικά (ελεύθερος συνειρμός-Freud)." Corpse-in-the-playground", το τραγούδι των Air "Playground Love" (http://www.youtube.com/watch?v=V1UZCflaB8Q), που είναι απο την ταινία Virgin Suicides, και λέει:
"..and you're my favorite flavor
Love is all, all my soul
You're my playground love" και συνεχίζω...
my favourite flavour - η αγαπημένη μου γεύση, και σκέφτομαι όλους αυτούς τους ανθρώπους που είναι η αγαπημένη μου γεύση, πόσο "άγευστη" μπορεί να γίνει η καθημερινότητα αν δεν την προσέξεις (συνεχίζω τον συνειρμό)- τσιχλόφουσκα καρπούζι- και τελικά καταλήγω οτι αυτό που μας λείπει και που καταντάμε "πτώματα στην παιδική χαρά" είναι όχι μόνο ο χρόνος αλλά το "παιχνίδι" (play) στη γειωμένη μας πραγματικότητα (ground). Σκέφτομαι μετά (πολύ σκέψη έχει πέσει στα σπασμένα πεζοδρόμια της περιοχής μου), πως το "playground" είναι και ένας χώρος οριοθετημένος. Σου φέρνει στο μυαλό μια παιδική χαρά αλλά και το μέρος στο σπίτι που παίζει ένα παιδί. Ένας οριοθετημένος χώρος. Ο D.W. Winnicott (ψυχαναλυτής και παιδίατρος) μίλησε για το transitional object (μεταβατικό αντικείμενο) και μαζί με αυτό για το transitional space (μεταβατικός χώρος). Το μεταβατικό αντικείμενο είναι για ένα παιδί η κουβερτούλα ή το αρκουδάκι που σέρνει μαζί του παντού και που δεν αποχωρίζεται (γιατί είναι το αντικείμενο/μετάβαση από την πραγματική μητέρα στη συμβολική) . Ο μεταβατικός χώρος (και εδώ θέλω να μείνω) είναι ένας εσωτερικός ψυχικός χώρος όπου συμβαίνουν οι αλλαγές και ανακατατάξεις μας. Είναι αυτό που κάνει το απίθανο πιθανό, το μαγείρεμα της ψυχής, η δοκιμή, η φαντασία και το παιχνίδι... Αναρωτιέμαι, δε θα ήταν χρήσιμο (όχι μόνο στις μαμάδες) σε όλες εμάς τις γυναίκες, να δούμε αυτόν τον μεταβατικό χώρο ως playground καμιά φορά; Να παίξουμε με μια ιδέα, μια φαντασία, μια τρέλα ή μια βλακεία, να γίνουμε πειραχτήρια, να σταματήσουμε να παίρνουμε τους άλλους, τη λάντζα, τον εαυτό μας, τα οικονομικά, την κούραση στα σοβαρά και απλά να παίξουμε; Να παίξουμε νοερά ή πραγματικά. Χωρίς ενοχές. Χωρίς προθεσμίες. Χωρίς Φόβο αλλά... με πολύ Πάθος.