Τζούλια Κρίστεβα (2)- Το Μητρικό Πάθος

Άργησα λίγο αλλά τα κατάφερα. Σας είχα υποσχεθεί μια μικρή αναφορά σχετικά με την παρουσίαση της Τζούλια Κρίστεβα στο Διεθνές Ψυχαναλυτικό Συνέδριο που έγινε στη χώρα μας πριν δυο εβδομάδες.

Πήγα λοιπόν σε μια κατάμεστη αίθουσα. Απο κοντά η Τζούλια Κρίστεβα δυναμική και έντονη, είχε το λόγο της υπο τον πλήρη έλεγχό της με αίσθηση καθαρά γυναικεία. Κάποιες γυναίκες ξέρουν να στέκονται στο ύψος του φύλου τους και η Κρίστεβα κατά την άποψή μου είναι μια από αυτές.

Το θέμα της ομιλίας της ήταν το "Μητρικό Πάθος". Τίτλος "πιασάρικος" αλλά και άμεσος.

Η μητρότητα είναι παθιασμένη λέει η Κρίστεβα. Ήδη απο την εγκυμοσύνη, η μητέρα είναι παθιασμένη με τον εαυτό της (η έγκυος στρέφει την προσοχή και την ενέργειά της προς τον εαυτό της και το παιδί της που αντιλαμβάνεται ως μέρος του εαυτού της).

Κάποια στιγμή μάλιστα είπε οτι εγκυμονούμε την τρέλα.

Τι εννοούσε;

Εννοούσε οτι με τη μητρότητα η γυναίκα μπαίνει σε ακραίες συναισθηματικές καταστάσεις. Εκεί λοιπόν έχει δυο επιλογές: να καταφέρει να απεγκλωβιστεί απο το "μητρικό της πάθος" δηλαδή να το μεταβολίσει (θα σας πω πιο κάτω τι είναι αυτό), ή να περιπέσει σε καταστάσεις οριακότητας, διαστροφής, υστερίας. Η εμπειρία της μητρότητας φέρνει τη γυναίκα στα όρια της ταυτότητάς της: τη ναρκισσιστική εγκυμοσύνη, εκεί που είμαστε ένα με το παιδί διαδέχεται η μητρότητα και ο διαχωρισμός. Η μητέρα αναρωτιέται ... Ποιά είμαι τώρα;

Η Κρίστεβα λέει οτι το μητρικό πάθος θα πρέπει να μεταβολιστεί: όλες αυτές οι έντονες συναισθηματικές καταστάσεις, η κρίση της ταυτότητας, το "κόψιμο στα δυο" μητέρας και παιδιού, η αγάπη και το δέσιμο, το μίσος και η επιθετικότητα απέναντι στο παιδί, το σεξουαλικό σώμα και η κοινωνική καταπίεση του να επιλέξει μια γυναίκα να είναι Παναγία (μητέρα) ή πόρνη (ερωμένη), όλα πρέπει κάπως να περάσουν από ψυχική επεξεργασία για να γλιτώσει μια μητέρα-γυναίκα την τρέλα.

Πως δουλεύονται;

Απο την προσωπική και επαγγελματική μου πείρα, σταδιακά.

Κατα την Κρίστεβα, η μητέρα πρέπει να απο-παθιαστεί. Να δει το παιδί της ως έναν ξένο και να επενδύσει και σε άλλες σχέσεις.

Τι είναι αυτά που μας λες Ελληνίδα μάνα; Να δω το παιδί μου ως έναν ξένο;

ΝΑΙ.

Ως έναν ξένο-διαφορετικό-απο-εμάς. Έναν (η μια ξένη) ξένο που θα του δώσεις χώρο να υπάρξει με το δικό του τρόπο. Που θα διαβάσεις τα σημάδια του/της για να τον/την εξυπηρετήσεις. Θα πας στην άκρη και θα του/της δώσεις χώρο να σε "αναπαραστήσει" (να φτιάξει την εικόνα σου μέσα του, στη φαντασία του, στο συναίσθημά του) όπως θέλει. Θα τον/την αφήσεις να αναπνεύσει, δε θα είσαι απο πάνω. Θα καθοδηγείς δεν θα εξουσιάζεις.

Δε διαφέρουμε και τόσο με το παιδί μας σε αυτό που καλούμαστε να κάνουμε: αυτό πρέπει να φτιάξει σιγά-σιγά τη δική του ταυτότητα και εμείς να ανασυγκροτήσουμε τη δική μας (αυτή η παλιά που είχαμε χάθηκε στο σεισμό της μητρότητας). Είμαστε μητέρες και είμαστε γυναίκες. Το σώμα μας είναι γυναικείο, μητρικό και σεξουαλικό. Δεν χρειάζεται να είμαστε μόνο το ένα ή μόνο το άλλο. Να αποκλείσουμε το γυναικείο για το μητρικό. Μέγα λάθος οτι αυτά τα δυο είναι χωριστά. Δεν ισχύει. Αντίθετα το ένα τρέφει το άλλο.

Είμαστε και εμείς ξένες απο τα παιδιά μας. Στην πραγματικότητα είμαστε. Δυο άνθρωποι.

Δεν κάναμε εμβόλιο. Έκανε εμβόλιο. Δεν "περάσαμε" στο πανεπιστήμιο. Πέρασε στο πανεπιστήμιο. Δεν είμαστε χαρούμενοι. Είμαι χαρούμενη......

Η φύση της μητρότητας είναι "εφήμερη". Είμαστε εκεί για να μας αφήσει. Και θα είμαστε πάντα εκεί για να μας αφήνει. Όταν απογαλακτίζεται, όταν περπατάει, όταν πάει παιδικό σταθμό και αργότερα σχολείο, όταν μας εναντιώνεται και μας κλείνει την πόρτα στα μούτρα, όταν βρίσκει σύντροφο και όταν φύγει απο το σπίτι. Πονάει. Πολύ. Κάθε βήμα. ΄Ομως αυτό είναι το "ηθικό θάρρος της μητρότητας" που μας παρουσίασε η Κρίστεβα:" να έχει διάρκεια μέσα από νέα ξεκινήματα". Έτσι άλλωστε όρισε την ελευθερία - ως ικανότητα να ξεκινάς. Και για εμένα ως μητέρα,ως γυναίκα, και ως επαγγελματία το νέο ξεκίνημα γίνεται απο τον εαυτό, και θέλω αυτός να είναι ελεύθερος- ικανός δηλαδή να ξεκινά και να ξαναξεκινά.....